ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Nedir ?
ISO 45001 ve diğer uygulama sistemleri, uluslararası bir standart uygulamasıdır. Yasal olarak hazırlanan prosedürler gereğince iş yerlerinde sağlık ve güvenliğin korunması, arttırılması amacı ile geliştirilmiştir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de aynı kalite standartları eşliğinde sürdürülmektedir. Bu standart tüm dünyadaki iş yeri güvenliği ile birlikte sağlıklı, güvenilir, yasalara uygun düzeyde işlevini yerine getirebilmesi amacı ile belirlenmiştir. Yeni düzenlemeler, teknolojik ilerlemeler, çalışanların sağlığını ve çalıştığı ortamdaki güvenliği koruyabilmek ISO standartları sayesinde mümkün olabilmektedir. Bu standartların farklı uygulama sistemleri bulunmaktadır. Bu sistemlerden bir tanesi de ISO 45001’dir. ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi, nedir? Hangi kurumlar tarafından alınması gerekmektedir? Sertifikasyon sürecinde neler önemlidir?
ISO 45001 Uygulamasına Genel Bakış
ISO, “International Organization for Standardization” İngilizce kelimelerinin kısaltmasıdır. Türkçe çevirisi ile birlikte Uluslararası Standartlar Teşkilatı’dır. ISO kendi içerisinde, kullanım alanlarına ve oluşturulan prosedürlerine göre değişmektedir. Hepsi kurumların güvenliği açısından önem taşımaktadır. ISO 45001 ise, bir kurum ya da kuruluş, firma veya iş yerinin çalışanlarının sağlığı ve iş güvenliği için alması gereken önlemlerin, uyulması gereken kuralların bütünüdür. ISO 45001 ile birlikte bir iş kurumunda çalışanlar için refah bir çalışma ortamı yaratılmakta, meslek hastalıklarının, iş kazalarının önüne geçme hedeflenmektedir. ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi ile risk yönetimi ve kontrol altına alma gerçekleşmektedir.
ISO genel anlamda 9001, 14001 ya da 22000 gibi farklı alanlarda geniş bir yelpazeye sahiptir. Bu çeşitlilik üretilen ürünlerin kalitesinden güvenliğine, üretim yapılan alanların kalitesinden çalışan kişilerin güvenliğine kadar pek çok farklı detayı standardize etmektedir. Yani gıda ya da bir ürünün (kumaş, teknoloji vb.) üretim anından tüketiciye ulaşana kadar, üretimi, üretim alanı, üretiminde yer alan kişilerin her anlamda, her alanında sağlığı, güvenliği ve kalitesi söz konusudur. ISO 45001 ise işte bu alanlar içerisinde iş sağlığı ve güvenliği standardı ile ilgilidir.
ISO 45001 Uygulamasının Temel İlkeleri Nelerdir?
ISO sistem uygulamaları neticesinde her türlü sektörde ürün kalitesi ve firma çalışanlarının güvenliği sağlanmaktadır. Dünyada pek çok firma tarafından işleme konulan kalite standartları, belirlenen prosedürler ile birlikte riskli ortamlardan kaçınmayı ve risk oluşturabilen durumları yönetebilmeyi gerçekleştirir. ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği söz konusu olduğunda uyulması gereken yasal prosedürler bütünüdür. Temel ilkeleri her zaman çalışan kişiler için en güvenilir iş ortamını yaratmak, can güvenliklerini sağlamak, meslek hastalığının önüne geçmektir. Yönetim sistemi iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirilir. Yasalara uygun bir şekilde belirlenir. Uluslararası platformda kabul görecek bir düzende hayata geçirilir.
Güvenli ve sürdürülebilir iş alanı, iş gücü kaybının önüne geçmek, düzenli kontrolleri aksatmamak, eksikliklerin giderilmesi, meslekî hastalık ve deformasyonları engellemek ISO 45001 için en temel ilkelerdir.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Sisteminin Uygulama Alanları Hakkında
Bir veya birden fazla kişinin çalıştığı bir kurumda, sektör fark etmeksizin firma tarafından çalışanın iş güvenliği sağlanmalıdır. Çalışanların ya da halkın sağlığını, güvenliğini tehdit edebilecek her ortamda ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi uygulanabilir. Uluslararası standartlar açısından bakıldığında da mutlaka sisteme geçirilmelidir. Bir iş yeri için çalışanı, hizmet veriyor ise müşterileri, bulunduğu konum itibari ile halkı rahatsız edebilecek her türlü önlem alınmalıdır. Her türlü kuruluş bu sistem ile birlikte pek çok kazanın, rahatsızlanmanın önüne geçebilmektedir.
ISO 45001 Sisteminin Faydaları Nelerdir?
ISO 45001 iş sağlığı ve güvenli sisteminin işverenler ve çalışanlar için oldukça etkin faydaları bulunmaktadır. Firmaların uymaları gereken standartlar neticesinde çokça kaza önlenmektedir. İş sağlığının ve güvenliğinin birincil kuralı da her zaman kazaların önlenebilmesidir. Ancak sistemin diğer faydalarına göz atmak gerekirse;
- İş yeri kazalarının, ölüme sebep verebilecek, sağlığı tehdit edebilecek her durumun önlenmesi
- Meslek hastalıklarının, deformasyonun önlenmesi
- Çalışanlar için refah içerisinde bir çalışma ortamının yaratılması
- Yapılan işin güvenli bir ortam sayesinde performansının arttırılması
- Firmanın vermiş olduğu güven ve saygınlığın artması
- Uluslararası standartlarda çalışabilir bir ortamın yaratılması
- İş gücü kaybının önlenmesi
- Kazalar, aksaklıklar nedeni ile iş durmasının önüne geçmek
- Moral, motivasyon, emeğe olan saygının artması
Sonuç olarak; ISO 45001 uygulamaları sayesinde iş ortamının güvenliği ve kalitesi sağlanmakta, arttırılmaktadır. Çalışanlarının güvenliği sağlanmakta, motivasyonları arttırılmaktadır. Üretilen her ürünün en kaliteli koşullarda, tüm standartlar çerçevesinde tüketiciye en sağlıklı şekli ile ulaşması sağlanmaktadır.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Sisteminin Sertifikasyon Süreci Nasıldır?
Firmalar çalıştırdıkları kişiler için, kendi iş ortamlarının güvenliği için gerekli ISO uygulamalarına başvurmaktadır. Elbette bu belgeler alınan kadar bir sertifikasyon süreci bulunmaktadır. Bunun için firmalar TSE üzerinden yani Türk Standartları Enstitüsü web sitesinden, başvuru portalı aracılığı ile bildirim yapabilirler. Firma yetkilisi olarak ya da e-devlet üzerinden kayıtlarını yapabilir açabilirler. Burada bulunan başvuru formları doldurulur. Belirlenen standartlar neticesinde firmalardan istenen gereklilikler yerine getirilmelidir. Otoriteler müracaatları inceleyerek sertifikasyon sürecini başlatmaktadır. Eksiklikler neticesinde gerekli geri dönüşler yapılır. Uygunsuzluk, hazır olmamak ve eksiklik gibi durumlarda firmaya süre verilir. Belgelendirmeye uygunluk açısından ikinci kontrolde istenilen adımlar uygulanmış, yerine getirilmiş ise, denetimler neticesinde 3 yıllık süreliğine ISO 45001 sertifikası firmaya verilir.
ISO 45001 Sistemi Neden Gereklidir? Kimler ve Hangi Kurumlar Tarafından Alınmalıdır?
ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği sertifikası hayat kurtarır. İş yerlerinde alınması gereken tüm önlemler, bu prosedür gereğince belirlenmiştir. Otoriteler tarafından yapılan değerlendirmeler ile birlikte firmaların güvenliği, önlenebilecek kazalar, iş hastalıklarının önüne geçmek, çalışanlara refahı yüksek bir iş ortamı sağlamak mümkündür. Mesleki olarak oluşabilecek tüm kazalardan kaçınmak, önlemini almak, en ufak bir kriz anı ile başa çıkabilmek için ISO sertifikaları tüm dünyada büyük bir önem taşımaktadır.
ISO 45001 ve benzeri olan ISO sertifikalarını her firmanın alması önerilmektedir. Uluslararası standartlar neticesinde firmanın kalitesi, güvenilirliği ve saygınlığını, çalışanlarının sağlığını ve iş yeri güvenliklerini, ürettikleri her ürünün kaliteli olmasını ve sağlığa zarar vermemesini, iş yerinin çevre halka ya da doğaya bir zarar vermemesini isteyen tüm firma sahipleri ISO 45001 sertifikasını almalıdır. Bu sertifikaları veren sertifikasyon kuruluşları vardır. Başvurulabilir. TSE üzerinden ya da e-devlet üzerinden de başvurmak mümkündür. Denetleme süreci, hazırlık süreci, eksikliklerin tamamlanması, sertifikasyon sonrası kontrol süreçleri vardır. Belge 3 yıllığına verilmektedir. 3 yılın sonrasında aynı süreçlerden tekrar geçilmektedir. 3 yıllık süre az görünebilmektedir. Ne var ki, insanların sağlığı, iş yerindeki güvenlikleri açısından bu tür kontrollerin sık sık yapılması, belgelerin yenilenebilir olması önem taşımaktadır. Oldukça ciddi bir konudur.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği: Sonuç
Dünya standartları gereğince bir iş yeri sahibi, çalışanlarının sağlığı ve güvenliği, iş yerinin güvenliği için ISO 45001 sertifikasını edinmektedir. Planlamanın yapıldığı, uygulamaya geçildiği, kontrol etme ve harekete geç adımlarının izlendiği, PDCA olarak da bilinen bu döngü ile birlikte çalışanın güvenliğine öncelik verilmektedir. İş yerinin güvenliği sağlanmakta, olası kazalar önlenmekte, meslek hastalıklarının önüne geçilmektedir. Firmasına ve çalışanına önem veren, saygı duyan her firma sahibinin mutlaka edinmesi gereken, prosedürlere uyarak iş sürecini devam ettiren, hayat kurtaran bir sertifikadır. İş sağlığı ve güvenliği her çalışan kişinin mesleğine olan motivasyon ve ilgisini de arttırmaktadır. Kaliteli bir çalışma anlayışı, güvenilir bir ortam, motivasyonu yüksek çalışma ekipleri ile birlikte kaliteli ve saygın bir firma olmak da mümkündür.
