Endüstriyel ürünlerin imalatında en yaygın kullanılan yöntemlerden birisi kaynak olup kaynaklı imalat yeterlilik belgesi alınmasını gerekli hale getiren bir uygulamadır. Gerek nihai ürünün kalitesinde gerekse imalatın maliyetinde kaynak işlemi büyük önem taşır. Bahsini edeceğimiz ISO 3834 standardı ise bu işlemin uygun kalite şartlarını belirlemek üzere tanzim edilmiştir. Metallerdeki ergitme (eritme) kaynağı yöntemi bu şartların belirlenmesinde önemli bir rol oynamıştır. İmalatçının kaynak yeteneğinin tespiti için kullanılan ISO 3834, kaynak kalite sisteminin değerlendirmesi fonksiyonunu üstlenir. Standardın sağlanmasıyla kaynaklı imalat yapan işletmelerde imalatın kontrolü denetim altına alınmış olur. Şimdi ISO 3834 nedir sorusunun detaylı yanıtlarına bakalım.
Söz konusu standardın anlaşılması için sorusu ile birlikte kaynaklı imalat hakkında bilgi sahibi olunması yerinde olacaktır. Kaynaklı imalatta katı hal kaynağı ile eritme kaynağı uygulamaları söz konusudur. Katı hal kaynağında birleştirmeyi sağlamak üzere basınç veya ısı kullanılır. İlave parça kullanılmaz ve ana parçada erimeye yaşanmaz. Difüzyon kaynağı, demirci kaynağı (dövme kaynağı) buna örnek olarak verilebilir. İkinci yöntem ise eritme kaynağı olup, işleme tabi tutulacak iki parça, ilave metal ile eritilmek suretiyle birleştirilir. Ark kaynağı bu konuda en güzel örnektir.
Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından yürürlüğe konulan bir standart olan ISO 3834 ile kalite kontrolü, üretim aşamasında bile sağlanabilir. Bu standart eritme kaynağı yöntemi esas alınarak hazırlanmıştır. Uygun kalite şartlarını belirleyen standart, kaynak ile birlikte uygulamadan etkilenmesi olası ürünlerin kalite koşullarını da kapsar.
Malzemenin seçimi ile ISO 3834 aşamalarına süreci başlar. Ardından kullanımı söz konusu olan sarf malzemesinin seçimi yapılır. Uygulamayı yapacak kaynak koordinasyon personeli eğitime tabi tutulur. Kaynakçılar serfikalandırılır ve kaynak yöntemi belirlendikten sonra kaynaklı imalat sürecine girilir. Sırada kalite kontrolü yapma vardır. İster tahribatlı isterse tahribatsız olsun, isterse her ikisi birlikte uygulansın, kalite kontrolü süreci bu şekilde tamamlanır. Bu şekilde kaynaklı imalat standartları sağlanmış olur.
Bahsi geçen kalite standardında;
kalite koşullarını oluşturmaktadır.
ISO 3834 ile farklı durumlarda uygulanacak önlemler tanımlanır. Örneğin;
Kendi bünyelerinde bu yönetim sistemini kurup yöneten işletmeler ürünlerin performansını etkileyen üretim hatalarının kapsamını tespit için ayrıntılı ISO 3834 belgesi isteyebilirler. Bu belge;
bakımından ayrıntıları içerir.
Demiryolu araçları ile parçalarının üretiminde ve tamiratında kullanılagelen metalik malzemelerin kaynak işlemi için tasarlanmış kalite standardına EN ISO 15085 standardı adı verilmektedir. Bu kalite standardı, kaynağını Avrupa Birliğinin 94/25/EC direktifinden alır. Avrupa Birliği üye ülkelerine yapılacak demiryolu aracı, parçası ve hizmetleri için bu standardın sağlanması gerekir. Bu standartlar, ilgili firmaya uluslararası geçerliliği olan bir belgelendirme yani EN 15085 belgesi sağlar. Demiryolu koşullarına göre yeni yapım veya onarım kaynak üreticisinin kalite ve sertifikasyon özelliklerini tanımlar. Ayrıca tasarım safhasında tanımlanan performans özellikleri arasında asil bir bağlantı sağlar. Üretim esnasındaki uygun kalitedeki kaynakları ve muayeneye ilişkin kaliteyi gösterir.
İşletmede ciddi kayıplar meydana gelmemesi için her aşamada kalite kontrolü sağlanmalıdır. Bu yönüyle ISO 3834 standartları işletmeler için rehberlik eden bir doküman özelliğini taşır. Sadece nihai ürünün kalite kontrolü söz konusu olduğu hallerde ise bazı problemler yaşanabilir. Örnek verilecek olursa;
Bu nedenle tasarım aşamasından malzeme seçimine, üretim sonrası kontrollere dek her aşama da kontrol gerekmektedir.
Firmanızın ISO 3834 kaynaklı imalat yeterlilik belgelendirmesi ihtiyacı varsa doğru yerdesiniz.